Jak samodzielnie wywołać negatyw kolorowy w warunkach domowych

O ile samodzielne wywoływanie negatywów czarno-białych uchodzi za stosunkowo łatwe, to wywołanie filmów kolorowych w warunkach domowych, w procesie C-41 bywa uznawane za dość problematyczne. Osobiście uważam, że jeżeli potrafisz wywołać film czarno-biały, spokojnie poradzisz sobie z procesem C-41 w warunkach domowych. W odpowiedzi na spływające do mnie zapytania w tym temacie, przedstawiam poniżej instrukcję, jak to zrobić :)

Proces C-41 w domu

• Instrukcja została opracowana dla zestawu chemii Tetenal Colortec, który jest obecnie jednym z najpopularniejszych zestawów do obróbki negatywów kolorowych.
• Agitację, czyli kręcenie koreksem wykonujemy tak samo jak w procesach czaro-białych. Schematy agitacji są dostępne w aplikacji „Lab Timer”. Aplikację można pobrać na systemy Android oraz iOS. Szczegółowe informacje znajdziesz na stronie digitaltruth.com.
• Tolerancja temperatury w procesie wywoływania wynosi 0.5°C.

Niezbędne przygotowania, które trzeba przeprowadzić, aby wywołać film w procesie c-41

• Przygotuj roztwory według instrukcji dołączonej wraz z chemią.
• Rozgrzej roztwory oraz koreks i znajdujący się w nim film (filmy) do temperatury 38°C. Można to zrobić lejąc gorącą wodę do zlewu, lub miski, w której należy zamoczyć butelki z roztworami oraz koreks. Można także skorzystać ze stosunkowo niedrogiego rozwiązania jakim jest NOVA FILM PROCESSOR, którego ja osobiście używam.
• Wykonaj kąpiel wstępną trwającą 10 minut poprzez zalanie filmu w koreksie wodą o temperaturze 38°C. Postukaj delikatnie koreksem 4 razy w pierwszej minucie, aby pozbyć się bąbelków powietrza. Nie mieszaj. Stukaj w zlewie, misce, lub procesorze NOVA. Ważne jest, aby nie stukać o zimny blat i nie schładzać tym samym koreksu.

Obróbka filmu w procesie c-41

• Wywoływanie – Wlej do koreksu rozgrzany wywoływacz. Temperatura wywoływacza powinna wynosić 38°C. Standardowy czas wywoływania to 3:15 min dla kręcenia maszynowego, lub 3:30 min dla wywoływania ręcznego jak w procesie czarno-białym. Po upływie tego czasu wylej wywoływacz z koreksu. Teraz można zastosować kąpiel przerywającą, co pozwoli na wydłużenie żywotności wybielacza, ale nie jest to konieczne. Jeżeli zdecydujesz się na kąpiel przerywającą, wlej do koreksu przerywacz rozgrzany do temperatury 38°C na 30 sekund.
• Mieszanie w trakcie wywoływania – Po wlaniu wywoływacza mieszaj mieszadełkiem w pierwszych 30 sekundach przez 10 sekund. W pierwszych 30 sekundach postukaj delikatnie koreksem 4 razy. Następnie umieść nakrętkę na koreksie i odwróć koreks cztery razy co 30 sekund. Pamiętaj, żeby nie kłaść koreksu na zimnym blacie. Alternatywnie, zamiast wyjmować koreks i robić fikołki, możesz mieszać mieszadełkiem przez 5 sekund co 30 sekund.
• Wybielacz – Wlej do koreksu rozgrzany wybielacz. Jego temperatura powinna mieścić się w przedziale pomiędzy 36-39°C. Minimalny czas dla procesu wybielania to 4:00 min w procesorze maszynowym. Przy wywoływaniu ręcznym należy przyjąć 6:30 min. Po upływie tego czasu wylewamy wybielacz z koreksu. Schemat mieszania w procesie wybielania jest taki sam jak podczas procesu wywoływania.
• Płukanie – Płuczemy w ciepłej wodzie o temperaturze w przedziale 30-40°C przez 5 minut. Najlepiej otworzyć koreks i płukać przez 5 minut pod bieżącą wodą. Można także płukać w zamkniętym koreksie zmieniając wodę co 30 sekund - jest to moim zdaniem gorsze rozwiązanie i należy go stosować wtedy, gdy nie mamy możliwości płukać używając wody bieżącej w zalecanej temperaturze.
• Stabilizator – Wlewamy stabilizator do koreksu i mieszamy przez 30 sekund a następnie zostawiamy na 30 sekund nie mieszając. Wylej stabilizator z koreksu po upływie 1 minuty. Ze stabilizatorem jest taki problem, że troszkę się pieni. Film po wyjęciu jest w pianie. Najlepiej usunąć ją, przeciągając ostrożnie jeden raz wilgotną ściągaczką wzdłuż filmu. Nie należy płukać filmu po stabilizacji. Temperatura stabilizatora powinna mieścić się w przedziale 20-40°C, czyli możemy stabilizować w temperaturze pokojowej.

Etap finalny po zakończeniu obróbki w procesie c-41

• Wyjmij film z koreksu i strzepnij wodę, gdy film jest jeszcze na szpuli.
• Rozwieś film w celu wysuszenia.
• Potnij film i umieść w koszulkach.
• Teraz nadszedł czas, aby cieszyć się wynikami swojej pracy :)

Jak przeprowadzić forsowanie filmu - push processing

Forsowanie filmu to proces dostosowywania czasów wywoływania w celu kompensacji niedoświetlenia. Należy przedłużyć czas wywoływania o 25% w temperaturze 38°C na każdy stopień przysłony (zmiana o 1 EV). Poniżej podaję rozpiskę czasów wywoływania dla kolejnych stopni forsowania filmu w stosunku do wartości bazowej.

• zmiana przysłony o 1 stopień - 4:25 min (przykładowo - mamy film o nominalnej wartości ISO 400 i naświetlamy go na EI 800)
• zmiana przysłony o 2 stopnie - 5:15 min (przykładowo - mamy film o nominalnej wartości ISO 400 i naświetlamy go na EI 1600)
• zmiana przysłony o 3 stopnie - 6:10 min (przykładowo - mamy film o nominalnej wartości ISO 400 i naświetlamy go na EI 3200)

Przy wielokrotnym wykorzystaniu tego samego roztworu wywoływacza należy pamiętać, że forsowanie filmu przyspiesza zużycie chemii.

Jak mieszać, gdy forsujesz film

Trzeba pamiętać, że forsowanie filmu zwiększa ziarnistość, nasycenie kolorów oraz kontrast a co za tym idzie utratę szczegółów w cieniach. Prawidłowość ta dotyczy zarówno filmów kolorowych jak i czarno-białych. Sposób mieszania podczas wywoływania filmu ma zasadniczy wpływ zarówno na ziarnistość jak i kontrastowość. Wolniejsza i delikatna agitacja daje negatyw o mniejszej ziarnistości i kontraście. Przy forsowaniu negatywu kolorowego można zastosować następujący schemat mieszania:

• w pierwszych 30 sekundach mieszaj mieszadełkiem przez 5 sekund,
• w kolejnych 30-sekundowych cyklach mieszaj 1 raz co 30 sekund.

Alternatywną metodą jest agitacja polegająca na standardowym mieszaniu przez 2/3 czasu procesu wywoływania i dwukrotnym zmniejszeniu częstotliwości mieszania w ostatniej, trzeciej fazie rozwoju. Przykładowo, jeżeli będziesz rozwijać film przez 4:25 min, począwszy od trzeciej minuty poruszaj mieszadełkiem 1 raz co 30 sekund. Jest to powszechnie znana technika zmniejszająca ziarno i działa bardzo dobrze nawet przy nominalnej wartości ISO, określonej dla danego filmu na pudełku.